Al geruime tijd staat de huidige echtscheidingspraktijk onder druk. Te vaak lopen mensen die scheiden vast in procedures die te lang duren, of is het vanwege de emoties die bij een proces als scheiden nu eenmaal gepaard gaan moeilijk om stappen te maken. Het gevolg is vaak dat partijen elkaar lange tijd gevangenhouden in een procedurele wurggreep, waar meestal de kinderen de dupe van worden. Want hoe langer de procedure loopt, hoe langer de kinderen vaak last hebben van een vader en moeder die niet meer normaal tegen elkaar kunnen doen. De wetgever heeft enkele jaren het verplichte ouderschapsplan ingevoerd, dat partijen als het ware dwingt om wel samen een regeling te treffen voor de omgang en opvoedtaken, maar dat gaat lang niet altijd even goed. En dat is begrijpelijk, want een scheiding brengt nu eenmaal persoonlijk leed met zich mee, voor alle partijen. Het is niet makkelijk om met je ex aan de keukentafel een regeling in elkaar te knutselen waarvan je dan maar hoopt dat de kinderen daar blij mee zullen zijn….. De Rechtbank Zwolle start per 1 mei met een pilot voor een jaar waarbij het zogenaamde bruggesprek wordt geïntroduceerd. Hierin wordt door partijen in de procedure verzocht om de Rechtbank te informeren over de wijze waarop de kinderen betrokken worden bij de totstandkoming van het ouderschapsplan. Daarvoor is dan het bruggesprek bedoeld, dat ouders met de kinderen voeren, waardoor de stem van de kinderen duidelijker gehoord wordt in een procedure.
Als de pilot bevalt, bestaat de kans dat dit landelijk wordt uitgerold. Dat bruggesprek is niet vrijblijvend, want als partijen daaraan niet meewerken kan dat ertoe leiden dat de Rechtbank het verzoek tot echtscheiding naast zich neerlegt en dus niet verder behandelt. De positie van de kinderen in het scheidingsproces is al langer onderwerp van discussie. Ook de politiek heeft zich erover uitgelaten dat scheiden zonder schade prioriteit moet hebben, hetgeen recentelijk heft geleid tot het actieplan onder de noemer Scheiden…. En de kinderen dan? De aanbevelingen in het rapport zijn ingrijpend, zeker ten opzichte van de bestaande praktijk. Zo is er het idee van een scheidingsloket, waar partijen te rade kunnen gaan voorafgaande aan de echtscheidingsbeslissing en het voorstel om een regie advocaat of bemiddelaar aan te wijzen en een regie rechter die de zaak van A tot Z volgt met alle daaraan verbonden aspecten. Mooie aanbevelingen, die wellicht in de praktijk en in formele zin nogal wat nadere uitwerking vragen, maar wel vanuit de grondgedachte dat het echtscheidingslandschap momenteel te versnipperd is en teveel vraagt op de emotionele balans van partijen en vooral ook kinderen. Scheiden moet zoveel mogelijk een proces zijn waarbij de pijn gevoeld en gedeeld mag worden op een eerlijke, transparante manier, maar waarbij de kinderen de toekomst krijgen die hun hoop en perspectief biedt op een zo normaal en onbezorgd mogelijke jeugd. Die verantwoordelijkheid ligt bij de ouders, maar ondersteuning in een vroeg stadium bij scheiding is daarbij wel essentieel.
De rol van de advocaat kan daarbij van groot belang zijn. Een advocaat is ervoor om de belangen van zijn cliënt in zuiver juridische zin te dienen, maar mag daarbij in echtscheidingszaken niet de context uit het oog verliezen. Oriëntatie, informatie, overleg en coaching, ook als er nog geen scheidingsmededeling is gedaan zijn daarbij de meest fundamentele beginselen en kunnen vaak veel verschil maken in het verdere verloop van de procedure De advocaat is daarbij gehouden zich niet teveel te laten leiden door slechts een enkele emotie of juridisch element waardoor een procedure wordt ingezet. De context waarin alle omstandigheden worden benoemd en besproken is leidend, waarin de kinderen de hoofdrol dienen te krijgen. Want het zijn de ouders die scheiden, maar de kinderen die lijden als louter de juridische pijlen het debat beheersen, hoe zeer die ook relevant kunnen zijn. De hierboven geschetste initiatieven zin voor ons kantoor overigens niet nieuw. We proberen in geval van een echtscheiding de hulpverlening waar nodig zo breed mogelijk te kaderen. Niet alleen adequaat op de juridische merites, maar evenzeer waar nodig juist gericht op dialoog middels Mediation en coaching. Die filosofie dragen we graag uit.
mr. J.J. Bronsveld